Terug naar Actueel

Is je testament nog wel van deze tijd?

Vermogen in stenen alleen kan heel pijnlijk zijn

Het is een misvatting dat een testament voor het leven is. Neem het testament op de langstlevende. Bij deze vorm krijgen kinderen hun wettelijk erfdeel pas na het overlijden van de langstlevende ouder. Waar mensen vaak geen rekening mee houden is dat er na het eerste overlijden wel erfbelasting verschuldigd is over het hele bezit, hetgeen de langstlevende moet voorschieten. Als het vermogen alleen in de stenen zit, kan dat heel pijnlijk zijn.

Bij erfbelasting betaal je belasting over het bezit, verminderd met de schulden. Naast de woning vallen onder bezit ook banktegoeden, auto, boot en dergelijke. Nu zijn er vrijstellingen voor erfbelasting, maar stel je voor: het huis is afgelost en er is een spaarpotje op de bank.  Dan is er toch al snel een behoorlijk vermogen en kan de erfbelasting aardig in de papieren lopen. Een kleine rekensom toont aan dat het verstandig is zo’n testament toch eens kritisch tegen het licht te houden.

Vruchtgebruik brengt wrange vruchten voort

Dat geldt ook voor het vruchtgebruik testament, niet meer van deze tijd. Klein voorbeeld. Zijn echtgenote is overleden. Volgens het testament geniet de weduwnaar vruchtgebruik. Kan zijn, maar er moet met de kinderen nog wel een verdeling van het vermogen gemaakt worden. Op zeker moment wil de weduwnaar het huis verkopen en heeft hij een hypotheek nodig voor zijn nieuwe woning. Hij kan dat niet zonder zijn kinderen doen. Een van hen ligt dwars en wil niet meewerken. Gevolg: de bank verstrekt geen nieuwe hypotheek. Dat is natuurlijk heel erg zuur. Wees je ervan bewust dat in die hele oude testamenten regels staan die niet meer passen in onze tijd. Hou verder in gedachten dat een testament boven erfrecht gaat.

Partner onafhankelijk in testament van nu

In het testament van nu worden de kinderen ‘verwachters’ als een van de ouders overlijdt. Pas bij het overlijden van de tweede ouder is er erfbelasting verschuldigd over het vermogen dat er dan nog is. De partner die overblijft houdt zijn of haar onafhankelijkheid. Had de eerder genoemde weduwnaar een testament van nu gehad, had hij rustig een hypotheek kunnen afsluiten. En ook niet onbelangrijk, in het testament van nu kunnen kinderen hun erfdeel opeisen op het moment dat hun ouder(s) naar een zorginstelling verhuizen. In hele oude testamenten zijn dergelijke clausules vaak niet opgenomen.

Levenstestament

Waar een testament uit de kast komt na een overlijden, is het levenstestament juist bedoeld om dingen bij leven te regelen. Dat kan veel ellende voorkomen. Hoe het mis kan gaan? De praktijk kent vele voorbeelden, zoals de vrouw die voor het regelen van tal van zaken de handtekening van haar man nodig heeft. Na een ongelukkige duik in het Gardameer staat hij echter te boek als vermist. Of de man die maar moet bewijzen dat zijn vrouw na een herseninfarct handelingsonbekwaam is en geen handtekening kan zetten.

Ons kent ons

Ons kent ons. Ooit was het een vanzelfsprekendheid. Maar toen kwam het digitale tijdperk tot bloei en werd ‘ons kent ons’ ten grave gedragen. Een instantie praat je niet meer om met je mooie blauwe ogen. Je zaken goed op papier regelen is beslist geen overbodige luxe.

Dit artikel werd eerder gepubliceerd in de vorm van een interview op dleberlikum.nl.