Terug naar Actueel
Frederique duikt in verleden van rouwrituelen
Haar opleiding aan het Amsterdam Fashion Instituut, haar werk als fotograaf en filmer, haar fascinatie voor culturen en rituelen brachten Frederique Peckelsen (31) naar bestemmingen over de hele wereld. Op haar 18e ging ze al naar Zuid-Amerika, na haar studie reisde ze af naar China, bezocht de jonge globetrotter onder andere Rusland, Centraal-Azië, Mongolië en IJsland, als een heuse Floortje Dessing.
Onderweg fotografeerde ze voor internationale tijdschriften. Normaliter woont ze in Amsterdam, maar nu met corona, is Frederique terug verhuisd naar Katlijk, naar de boerderij waar ze opgroeide en waar nu verschillende generaties van haar familie wonen. Noodgedwongen staat haar reislust in de pauzestand. “Ik ben heel erg geïnteresseerd in andere culturen en daarbij in het samenspel tussen mens en natuur. Ik realiseer me dat ik altijd naar buiten keek, maar nu merk ik dat ik nieuwsgierig ben naar mijn eigen Friese identiteit en die van mijn voorouders.”
Door Ria Algra
Rouw als overgangsperiode
Frederiques interesse gaat verder dan alleen haar eigen wortels. “Mijn moeder heeft onze stamboom al uitgeplozen, die brengt me naar een ver verleden. Maar hoe ging dat in die tijd en dat met name met rouwen en met rouwgebruiken. Wat ik al heb ontdekt is dat vrouwen zich tijdens de rouwperiode zo kleedden dat zichtbaar was dat ze in de rouw waren. Zo zie ik de rouwperiode als een soort van overgangsperiode van dood via rouw naar terugkeer in het leven. Ik vergelijk het een beetje met corona. We zitten nu in een tussenperiode waarin de wereld stil staat. ”
De huik was de trigger
Om meer te weten te komen dook Frederique in de geschiedenis. Al lezende ontstond een beeld van rouw- en rouwgebruiken, maar de puzzel is nog lang niet compleet. “Over de gebruiken buitenshuis heb ik al een en ander gevonden, bijvoorbeeld over de lijkkoets, maar van wat zich binnenshuis afspeelde, daarvan kan ik weinig tot niets vinden. Ik heb mijn pake en beppe al gevraagd, zij zijn in de 90. Ze weten zich wel de leedaanzegger te herinneren, maar ze waren in dit tijd nog zo jong, dat ze dat niet echt bewust meemaakten. Wat iemand me wel kon vertellen is dat het in haar buurt de gewoonte was dat jonge meisjes de overledene kwamen afleggen. Die vonden dat natuurlijk heel erg spannend, waar de oudere dames dan weer om moesten lachen. Zij herkenden die spanning van hun jongere ik. En ik weet ook van de lijkdeur, een deur in huis die alleen voor rouw en trouw werd gebruikt. Aan de buitenkant zat geen hendel, zodat geesten daardoor niet terug naar binnen konden. Zo moest bijvoorbeeld ook de huik, een soort van zwarte kap over het hoofd van de vrouw, de geesten buiten houden. Ik zag daar een foto van, ik vond het wel wat op een boerka lijken. Bij het zien van die foto, daar begon mijn fascinatie voor rouwgebruiken pas echt.”
Ontbrekende puzzelstukjes
Frederique is nu op zoek naar mensen die nieuwe puzzelstukjes aandragen. Ze benaderde de Friese Uitvaartfederatie, zou daar die kennis te halen zijn? Niet direct was haar al snel duidelijk. Maar misschien wel via de aangesloten uitvaartverenigingen. Die bestaan toch al vaak meer dan 100 jaar? Zouden er bestuurders zijn die eens in oude notulenboeken van hun vereniging willen speuren? Zijn er mensen in Friesland die uit overlevering nog verhalen van vroeger weten? Hoe ging dat met de rouwkleren, door wie werden ze gedragen, hoe lang werden ze gedragen? Waren er in verschillende streken ook weer verschillende gebruiken? Frederique hoopt op reacties die haar verder helpen. Vooral informatie van achter de voordeur. De informatie die ze krijgt gaat ze opzuigen als een spons, om die vervolgens uit te knijpen en te modelleren tot een expositie van beeld en verhaal. Als fotografe die haar beelden kracht bij zet met verhalen, weet ze daar wel raad mee.
Oproep
Lieve mensen, hebben jullie oude verhalen over de rouwgebruiken van weleer? Beschik je over foto’s uit die tijd? Zit er in de doos op zolder nog oude rouwkledij? Zo ja, wil je ze delen met Frederique, zo dat ze daarvan een waardevol beeldend verhaal kan maken? Dat zou geweldig zijn. Jullie bijdragen en/of vragen zijn welkom in haar mailbox: info@frederiquepeckelsen.com.
Alvast tige tank!
