In gesprek met …

Blog

Geplaatst op: 07 april 2020

De Friese uitvaartverenigingen zijn uniek in een wereld die bol staat van commercie. Met respect begeleiden ze hun overleden leden naar hun laatste rustplaats; vaak al meer dan 100 jaar. Een cordon van vrijwillige bestuurders, dragers en helpsters beweegt zich rond de professionele uitvaartverzorgers die voor de verenigingen werken. Wie zijn die vrijwilligers en wat beweegt hen om zich op deze manier voor de mienskip in te zetten? In deze rubriek komen ze aan het woord, als eerste Attie Nijboer van uitvaartvereniging De Laatste Eer in Fochteloo.

Door Ria Algra

Ze moet even graven in haar geheugen om het antwoord te vinden op de vraag hoe lang ze in het bestuur zit van uitvaartvereniging De Laatste Eer in Fochteloo. “Het moet al 10 jaar zijn, ja minstens”, antwoordt voorzitter Attie. Jarenlang (1985-2010) woonde ze in Fochteloo en later groeiden haar kinderen daar ook op. Het is een klein dorp met een hechte gemeenschap onder de rook van Oosterwolde, waar ze tegenwoordig woont. “Ik doe het met liefde hoor, maar het houdt wel een keertje op. Een opvolger vinden valt echter niet mee”.

Voor Attie was het vervullen van een bestuursfunctie indertijd een logische stap. “Ik heb altijd al veel belangstelling gehad in uitvaarten en wat daar rondom gebeurt. Ik ben ook geïnteresseerd in wat de dood met mensen doet. De manier waarop uitvaartverenigingen werken, heel dichtbij in de eigen gemeenschap, dat spreekt mij aan. Als bestuurder van een uitvaartvereniging kan ik mijn steentje bijdragen.”

Levensverhalen

Haar passie is het schrijven en vertellen van levensverhalen. Het was in 1999 dat haar vader overleed. Er zou een spreker van het Humanistisch Verbond komen, maar ze besloten, overeenkomstig de wens van moeder, dat in eigen hand te houden. “Now biwwe zo machtig, ik kom uit een gezin van acht kinderen, dat moet toch iene van oons ok wel doen kunnen?” Zo geschiedde en Attie mocht dat doen. Al had ze geen idee van hoe…, maar dat het in het Stellingwarfs moest dat was wel meteen klip-en-klaar! “Zo had ze ommes altied mit heit praot”. Zo is het begonnen. Ik kreeg er een enorm goed gevoel bij en ik voelde me sterk dat ik heit in zijn kracht kon neerzetten.

De volgende keer was bij mijn oudste broer en zo groeide het uit. Op gegeven moment heb ik me aangesloten bij het Humanistisch Verbond als spreker bij uitvaarten. De opleiding heb ik met succes afgerond. Hoewel ik het eervol vond om namens het Humanistisch verbond te spreken, voelde het soms toch wel een beetje als een keurslijf. En langzaamaan groeide de wens om vanuit mijn eigen kracht verder te gaan met het vertellen van levensverhalen. Een jaar of vijf geleden heb ik die stap gezet.”

Luisteren

Goed kunnen spreken begint met goed kunnen luisteren, staat er op Atties website. Het is haar credo. “In het eerste gesprek met de familie luister ik vooral. Ik schrijf heel veel op. Die informatie kneed en zeef ik tot een heel persoonlijk en uniek verhaal. In de auto terug naar huis vormen de contouren zich al in mijn hoofd.” Uiteindelijk blijft er een verhaal over van 10/12 minuten. “Niet te lange maeken heur, meensken kunnen vaeke niet zo lange luusteren, zee mien mem altied al”.

Iedere keer weer de eerste keer

“Ik doe mijn best de persoon in kwestie zo neer te zetten zo hij of zij was. Met alle goede, maar soms ook mindere punten. Dat durven zeggen op een niet kwetsende manier is dan de uitdaging. Als de familie dan naderhand beaamt dat het verhaal een goede weergave is van wat is besproken en dat woorden hen raken, dan ben ik tevreden en dat geeft mij dan veel voldoening. Het is elke keer weer anders, iedere keer benader ik de familie als ware het mijn eerste keer.”

Zo thuis Attie is in het vertellen van unieke levensverhalen, zo thuis is ze eveneens in het Stellingwerfs, haar moedertaal. “Als mensen dat willen doe ik mijn bijdrage helemaal of deels in het Stellingwerfs. Je eigen taal, daaruit put je nog meer troost.”

Gedichten

Atties gedichten maken de cirkel rond. Het gedicht onderaan dit artikel schreef ze op verzoek van een bevriende uitvaartbegeleidster, die op zoek was naar een handvat voor families die in de tegenwoordige bizarre coronawerkelijkheid een dierbare moeten missen. Meer gedichten zijn te vinden in de bundel ‘Stillestaon en weer deurgaon’, geschreven door Attie en Grietje Bosma-Dijkstra, op verzoek van en onlangs uitgegeven door de Stichting Stellingwarver Schrieversronte.